De tactiek van Ajax 2016 / 2017

“Als wij de bal hebben, kunnen zij niet scoren.”

– Johan Cruijff

Deze uitspraak is duidelijk van toepassing op het Ajax van Peter Bosz. Als team willen ze zo snel mogelijk de bal veroveren en tot scoren komen. Dit gebeurt aan de hand van de vijfsecondenregel. Een regel die voornamelijk bekend is geworden door Pep Guardiola bij Barcelona. Je probeert de bal binnen vijf seconden terug te winnen, omdat de tegenstander dan geen tijd heeft om zich te organiseren. Peter Bosz is een enorme aanhanger van deze filosofie. Hij wilt net als Guardiola de bal snel veroveren en het spel dicteren. In zijn eerste seizoen lijkt dit te zijn gelukt. Veel analisten zijn lovend over het aantrekkelijke spel en over de ontwikkeling van de jonge spelers. Daarnaast is Ajax tweede geworden in de competitie en hebben ze één van de grootste prestaties van afgelopen jaren geleverd. Door de Europa League finale te spelen tegen Manchester United. Mede hierdoor heeft Peter Bosz een overstap verdiend naar Borussia Dortmund. Reden om in dit artikel dieper in te gaan op de tactiek van Ajax.

1. Formatie / Spelers

Ajax speelt in een 1-4-3-3 met de punt naar achter op het middenveld. Op het doel staat Onana, een keeper met snelle reflexen en goede meevoetballende kwaliteiten. De Ligt durft door te dekken evenals Sanchez, die zich ook onderscheid in duelkracht. Backs Viergever en Veltman zorgen voor balans en komen veelvuldig mee op in de aanval. Schöne is gevaarlijk in de standaardsituaties en is verantwoordelijk voor een groot gedeelte van de opbouw. Ziyech blinkt uit in het zoeken van de creatieve oplossing vooruit, bijvoorbeeld de steekpass. De conditioneel sterke Klaassen beschikt over veel scorend vermogen. Linksbuiten Younes is een dribbelaar, voornamelijk goed in de kleine ruimte. Traoré is sterk in de één tegen één en creëert daarmee veel kansen. Tot slot Dolberg een koelbloedige afmaker, die ook goed is in het  kaatsen.  

2. Defensieve structuren

Tijdens een wedstrijd doen zich veel verschillende situaties voor. Hieronder de meest voorkomende situaties waaruit Ajax de bal verovert.

2.1 Doorlopen op keeper

Het eerste voorbeeld illustreert deze agressieve manier van druk zetten. Wanneer de tegenstander de bal terugspeelt op de eigen keeper (1) wordt er door direct Dolberg druk gezet. Younes en Traoré zetten druk op de centrale verdedigers (3 en 4). Ziyech is verantwoordelijk voor het opjagen van de inzakkende middenvelder (6). Viergever dekt door richting de rechter vleugelverdediger (2). Zijn directe tegenstander, de rechtsbuiten (7), wordt vervolgens opgevangen door De Ligt. Ajax probeert hiermee de lange bal af te dwingen bij de keeper van tegenstander. 

2.2 Doordekken Klaassen

Een vergelijkbare situatie doet zich voor wanneer de bal richting de controlerende middenvelder (8) wordt gespeeld. Klaassen positioneert zich zo dat deze speler alleen kan kaatsen naar de centrale verdediger (4). Na het kaatsen van de bal loopt Klaassen door naar de centrale verdediger (4) om hem onder druk te zetten. Tegelijkertijd schermt de pass naar de andere centrale verdediger (3) af en loopt Dolberg door naar de keeper (1). 

2.3 Verovering bij back

Ook veroverd Ajax de bal regelmatig aan de flanken. Door het speelveld heel klein te maken, dwingt Ajax de tegenstander om fouten te maken. Als de centrale verdediger (4) de bal inspeelt naar de linker vleugelverdediger (5) volgt er direct druk door Traoré. Veltman verdedigt zijn tegenstander (11) door hem te volgen. Belangrijk zijn de rol van Klaassen en Ziyech, die het speelveld heel erg verkleinen. Ze dekken kort op de controlerende middenvelder (6 en 8), dit  vergt enorm veel loopvermogen. 

 2.4 Insluiten tegenstander

Wanneer door de tegenstander het middenveld is ingespeeld, in het voorbeeld door het bereiken van de controleren middenvelder (6), zorgt Ajax voor het insluiten van de man met bal. Younes komt naar binnen en schermt de passrichting naar de rechter vleugelverdediger (2) af. Ziyech zet frontaal druk, waarbij Klaassen meteen komt helpen. Ook Klaassen schermt ondertussen de passrichting naar de andere controlerende middenvelder (8) af. Schöne dekt de lijn naar de aanvallende middenvelder (10), vaak door voor zijn man te spelen. Tot slot Dolberg die de tegenstander vanuit zijn rug benaderd, waardoor de pass achteruit ook lastiger is.  

 

2.5 Back op back 

De centrale verdediger (3) wordt frontaal onder druk gezet door Younes, die wel de passrichting naar de back open laat. Hierdoor kiest de centrale verdediger vaak voor de pass naar de rechter vleugelverdediger (2). Op dat moment kiest Ajax voor het doordekken van Viergever naar de rechter vleugelverdediger (2). Tegelijkertijd komt Ziyech bijsluiten om de speler in te sluiten. Klaassen beweegt richting de controlerende middenvelder (6) en ook Traoré sluit op naar het middenveld. De Ligt zorgt voor het overnemen van de rechtsbuiten (7).

 

3. Aanvallende structuren

Ook in opbouwend opzicht heeft Ajax veel verschillende variaties. Hieronder de meest voorkomende opbouw/aanvalspatronen.

3.1 Het kaatsen van Dolberg

De middenvelders Ziyech en Klaassen trekken naar buiten om ruimte te creëren voor de directe lage pass naar Dolberg. Door de loopactie naar vanuit het midden naar de zijkant te maken (1), trekken ze de controlerende middenvelder (6 en 8) uit het centrum. Sanchez speelt met een lage pass Dolberg in. Hij kan vervolgens kaatsen op Ziyech of Klaassen, die nu de loopactie van zijkanten naar het centrum maken (2). Zo komen ze met het gezicht naar het doel van de tegenstander aan de bal, waar hun kwaliteiten het best benut worden.

3.2 Loopactie Ziyech

Spits Dolberg maakt de loopactie naar de kant van de bal. Ziyech profiteert van de ruimte die Dolberg creëert. Vervolgens maakt Ziyech de loopactie (1) in de ruimte tussen de rechter vleugelverdediger (2) en rechter centrale verdediger (3). De rechter vleugelverdediger (2) moet de ruimte dichtlopen, anders volgt de lange pass naar Ziyech. Gevolg hiervan is dat Younes vrij aan zijkant gepositioneerd is. Sanchez kan nu de lange pass naar Younes geven, zodat hij zijn actie kan inzetten.

3.3 Overlap Viergever

Wanneer Younes in balbezit komt probeert Viergever te overlappen om de twee tegen één te krijgen. Younes heeft nu de keuze binnendoor te passeren, welke het meest wordt toegepast. Vaak resulteert dit in een schot. Als Younes kiest voor de opkomende Viergever zal er een voorzet volgen. Dolberg kiest positie bij de eerste paal. Klaassen sluit bij in het strafschopgebied. Hij positioneert zich op de penaltystip of tussen de centrale verdedigers (3 en 4) voor een mogelijkheid tot koppen. Traoré anticipeert op de afvallende bal door te gaan staan op het strafschopgebied. 

3.4 Positiewisseling Ziyech en Younes

Viergever komt als linker vleugelverdediger aan de bal. Op dat moment maakt Ziyech de loopactie naar de zijkant (1). Tegelijkertijd maakt Younes de loopactie naar binnen (2). Deze positiewisseling zorgt ervoor dat de controlerende middenvelder (6) moet kiezen of hij volgt richting de zijlijn of de as blijft verdedigen. Hetzelfde geldt voor de tegenstander van Younes, de rechter vleugelverdediger (2), hij moet de keuze door te dekken op Ziyech of mee te lopen met Younes.

Vervolg van deze aanval is het aanspelen van Ziyech aan de zijkant langs de lijn (1). De andere mogelijkheid is de pass door de as richting Younes, die zich tussen de linies aan zal bieden (2). Vaak laat de tegenstander meer ruimte aan de zijkant en blijven ze as beschermen. Ziyech kan hierdoor aan de bal komen en de pass versturen achter de verdediger naar Dolberg (3).