”It doesn’t matter how many times you win an award, it is always very special.”
– Zinedine Zidane
1. Introductie
Na een ”onverwachte” nederlaag tijdens de EK-finale tegen Portugal heeft Frankrijk zijn revanche weten te behalen. Door af te rekenen met Kroatië (4-2) in de finale van het WK. Vooraf werd er openlijk getwijfeld aan manager Didier Deschamps of hij wel capabel was en Frankrijk tot de wereldtitel kon leiden. Toch heeft de Franse oefenmeester zich bewezen door de WK-titel binnen te slepen. De volgende uitslagen werden behaald: Australië (2-1), Peru (1-0), Denemarken (0-0), Argentinië (4-3), Uruguay (2-0), België (1-0) en Kroatië (4-2). Een doelsaldo van +8 (14 – 6). Maar welke tactiek heeft Deschamps toegepast tijdens dit WK? Dit artikel geeft inzicht in de aanvallende en verdedigende patronen van Les Bleus tijdens het WK.
2. Selectie/ basisformatie
Keepers: Hugo Lloris, Steve Mandanda, Alphonse Aréola.
Verdedigers: Djibril Sidibé, Benjamin Pavard, Adil Rami, Raphael Varane, Samuel Umtiti, Presnel Kimpembe, Benjamin Mendy, Lucas Hernandez.
Middenvelders: Paul Pogba, Blaise Matuidi, Corentin Tolisso, N’Golo Kanté, Steven Nzonzi.
Aanvallers: Kylian Mbappé, Olivier Giroud, Antoine Griezmann, Ousmane Dembélé, Florian Thauvin, Thomas Lemar, Nabil Fekir.
2. Aanvallende/ opbouwende patronen
2.1 Opbouw via de uitzakkende Kanté (driemansopbouw)
Tijdens de opbouw kan Kanté er voor kiezen zich tussen de centrale verdedigers, Varane en Umtiti, in te laten zakken. Hierdoor volgt er een driemansopbouw. In het voorbeeld heeft Varane de bal. Kanté haalt de bal op (1) in de ruimte tussen Varane en Umtiti. Direct na het ophalen van de bal bewegen de Varane en Umtiti zijwaarts. Mede hierdoor worden de backs, Hernandez en Pavard, gedwongen dieper op het veld te gaan spelen. Kanté speelt Umtiti aan (2), die nu speelt als linker centrale verdediger. De vijandelijke aanvallende middenvelder (10) trekt zich terug en blokkeert daarmee de passlijn naar Matuidi. Er ontstaat nu ruimte in de as van het veld waar Pogba zich kan aanbieden. Hij wordt aangespeeld door Umtiti (3), en kan het spel direct verplaatsten naar de opgekomen Pavard aan de rechterzijde (4).
2.2 Opbouw via Pogba en Kanté
Naast de driemansopbouw kan Frankrijk opbouwen met de controlerende middenvelders (Pogba en Kanté) als verbindingsspelers. In het voorbeeld kiezen wederom de backs ervoor om dieper op het veld te spelen. Omdat de tegenstander zich rond de middenlijn positioneert, kan Pogba zich ‘vrij’ laten uitzakken. Hij ontvangt de bal vervolgens van Umtiti (1). Kanté heeft zich inmiddels vrijgelopen in de ruimte tussen de Umtiti en Hernandez. Pogba speelt de bal naar Kanté (2). Door de loopactie van Matuidi ontstaat er ruimte bij Hernandez aan de linkerzijde. De vijandelijke rechtsbuiten (7) moet nu namelijk de pass naar Matuidi blokkeren. Wanneer Hernandez de bal ontvangt (3) gaat hij direct de een-twee aan met Matuidi (4 en 5). Hiermee benut hij ruimte achter de vijandelijke rechtsback (2).
2.3 Vrijspelen van Griezmann tussen de linies
Deze opbouw staat in het teken van het bereiken van de aanvallende middenvelder/ schaduwspits Griezmann. Umtiti heeft centraal achterin de bal in zijn bezit. De opties zijn in eerste instantie beperkt, dus wordt de loopactie gemaakt door Matuidi en Hernandez aan de linkerzijde. Umtiti kan nu de voorwaartse pass spelen richting Matuidi (1), die op zijn beurt de driehoek maakt met Hernandez (2). Ondertussen heeft Griezmann de loopactie schuin in de rug van Matuidi gemaakt. Hier ontstaat mede ruimte door de loopactie zijwaarts naar de linker centrale verdediger (5) van de tegenstander. Hernandez kan nu Griezmann aanspelen (3), die enkele meters ruimte geniet.
2.4 Aanval vanuit de kaats met Giroud
Wanneer de ruimte er ligt probeert de Franse ploeg Giroud te bereiken over de grond. In het voorbeeld heeft Kanté vlakbij de middenlijn de bal. Hij ziet geen optie voorwaarts, dus kiest voor de pass terug naar Varane (1). Pogba maakt in de middencirkel een loopactie weg van de bal. Hierdoor opent zich een passlijn naar Giroud, die overkomt naar de kant van de bal. Varane speelt de bal over de grond richting Giroud (2). Giroud laat de bal vallen op de lopende Griezmann (3). Griezmann speelt de bal naar Mbappé (4), die in de één-tegen-één-situatie komt met de linksback (5) van de tegenstander. Hij passeert hem buitenom en komt tot een voorzet. Matuidi, Griezmann en Giroud proberen zich te ontdoen van hun directe tegenstanders en vrij te lopen in het strafschopgebied. De voorzet komt bij de eerste paal (5), waar Giroud tot een kans kan komen.
2.5 Aanval via de rechterzijde met een hoofdrol voor Mbappé
Tijdens deze aanval komt de dynamiek van Mbappé duidelijk naar voren. De aanval begint bij de rechtsback Pavard. Hij speelt speelt de aanbiedende Mbappé aan langs de rechterzijde (1). Door de loopactie van Mbappé ontstaat er ruimte achter de linksback (5) van de tegenstander. Deze ruimte wordt geëxploiteerd door Pogba (oranje zone). Hij maakt de loopactie in de diepte langs de lijn en wordt aangespeeld door Mbappé (2). Na de pass trekt Mbappé richting de as (oranje cirkel). De bezetting voor de goal is beperkt, dus laat Pogba de bal vallen op Mbappé (3). Griezmann heeft zich inmiddels gepositioneerd als aanvallende middenvelder en wordt aangespeeld door Mbappé (4). Na de pass dribbelt hij voorwaarts en wacht op de loopactie van Mbappé tussen de vijandelijke centrale verdediger (4) en de linker middenvelder (8). Hij voorziet Mbappé van de steekpass (5), die op zijn beurt kan snijden naar het doel en tot scoren kan komen (6).
2.6 Aanval met voorzet van Pavard
Tijdens deze aanval wordt er gebruik gemaakt van de open ruimte voor Pavard aan de rechterzijde. In het voorbeeld heeft Hernandez rond de middenlijn de bal. Hij heeft geen optie voorwaarts, omdat de tegenstander goed staat gekanteld. Hernandez vindt een optie in Kanté (1), die zich schuin onder hem aanspeelbaar maakt. Kanté verlegt het spel direct met een lange pass naar Pavard (2). Pavard dribbelt op met de richting de hoek van strafschopgebied. Hij wacht geduldig tot er een speler uitstapt. In dit geval is het de linksback van de tegenstander (5), die hem probeert op te vangen. Pavard kiest voor de vroege voorzet, aangezien er nu er gelijk aantal spelers in het strafschopgebied is. Mbappé, Matuidi, Griezmann en Giroud proberen af te dwingen dat ze een scoringskans krijgen (gemarkeerde zone). Daarnaast is de positionering van de middenvelders (Kanté en Pogba) en backs (Pavard en Hernandez) belangrijk. Ze hebben het volledige strafschopgebied omsingeld, waarmee ze vrijwel elke tweede bal kunnen opvangen.
2.7 Aanval vanuit lange steekpass Pogba
Mbappé komt sporadisch naar de as om van daaruit loopacties te maken. Hernandez heeft de bal aan de linkerzijde voor de middenlijn. Matuidi heeft zich uitzakken naar de zijlijn en krijgt de bal toegespeeld van Hernandez (1). Door de loopactie van Matuidi naar zijlijn ontstaat er ruimte in de linkerzone (gemarkeerde cirkel), die wordt bespeeld door Griezmann (2). De driehoek zorgt ervoor dat de tegenstander richting die kant wordt getrokken. Er ontstaat ruimte in de as bij centrale middenvelder Pogba. Griezmann speelt Pogba de bal toe (3). Mbappé heeft gepositioneerd als ‘tweede spits’. Hij maakt de loopactie in de half-space (gemarkeerde zone). Hier verschijnt er ruimte doordat Giroud naar de linker centrale verdediger (4) van de tegenstander trekt. Pogba voorziet Mbappé van een hoge steekpass (4). Hij kan schuin richting het doel dribbelen en tot een scoringskans komen.
2.8 Aanval met driehoek tussen Pogba, Griezmann en Mbappé
Deze aanval speelt zich voornamelijk tussen de linies af, waarbij er een hoofdrol is voor Pogba, Griezmann en Mbappé. In het voorbeeld heeft Kanté de bal in bezit. Met de pass naar Pavard (1) omspeelt hij één van de twee spitsen (11) van de tegenstander. Pogba kiest positie tussen spits (11) en centrale middenvelder (10) van de tegenstander en ontvangt de bal van Pavard (2). Mbappé maakt ondertussen de loopactie schuin naar binnen. Hij ontvangt de pass van Pogba (3) en kaatst direct op de lopende Griezmann (4). Inmiddels benut Pavard de ruimte aan de rechterzijde en wordt bediend door Griezmann (5). Mbappé kan zich nu vrijlopen in de ruimte tussen de linksback (5) en linker centrale verdediger (3). De steekpass volgt in deze half-space van Pavard (6). Mbappé trekt de bal terug naar de rand van het strafschopgebied (7) waar Griezmann tot schieten kan komen (8).
2.9 Aanval met loopactie in de half-space van Pavard
Pogba heeft de bal in bezit in de as van het veld. De tegenstander staat compact geformeerd 1-4-4-2, althans voornamelijk in de as. Er ligt ruimte bij Pavard, die zich niet helemaal aan de lijn heeft gepositioneerd. Pogba speelt de bal schuin terug naar Pavard (1). Aan de lijn biedt Mbappé zich aan en trekt de vijandelijke linksback met zich mee. Hij wordt aangespeeld (2) door Pavard. Griezmann bindt de linker centrale verdediger (4) aan zich en trekt verder naar de as van het veld. Hierdoor ontstaat er ruimte in de half-space (gemarkeerde zone). Dit keer wordt deze ruimte bespeeld door rechtsback Pavard. Hij maakt de loopactie in deze ruimte en ontvangt de bal van Mbappé (3). Hij dribbelt naar binnen en kan tot een scoringskans komen (4). Een voorbeeld hiervan is de scoringskans tegen België.
3.10 Aanval via Tolisso en Griezmann
Tijdens deze aanval is de rol van Tolisso en Griezmann cruciaal. Umtiti bouwt op door een pass te geven, door de as, naar de lopende Tolisso (1). Er ontstaat een twee-tegen-één-situatie met de vijandelijke defensieve middenvelder (6). Tolisso speelt Griezmann aan (2) en die verlegt direct het spel naar de lopende Hernandez aan de linkerzijde (3). Hij gaat tot een voorzet komen en heeft verschillende opties. De eerste optie is naar Mbappé (4), die zich op ter hoogte van de eerste paal vrijloopt net in het strafschopgebied. Hij kan tot scoren komen na wegdraaien van zijn tegenstander (3). Hij maakte een vergelijkbare goal tegen Argentinië. Wanneer de bal doorschiet (6) kan Pavard tot een schietkans komen. Ook van deze goal was er een zichtbaar tijdens de wedstrijd tegen Argentinië.
3.11 Aanval vanuit de tweede bal naar Giroud
Spelen op de tweede bal was voor de Franse ploeg een belangrijk element van het spel. In het voorbeeld zet de tegenstander de Franse ploeg goed onder druk. De opties van Varane zijn zeer beperkt, dus kiest hij voor de lange pass naar Giroud (1). Griezmann reageert direct en maakt zich ”onder” Giroud aanspeelbaar. Hij ontvangt de bal van Giroud (2). Griezmann heeft verschillende opties. De pass naar Matuidi zijwaarts (3), die schuin meeloopt met Griezmann. De andere optie is de pass naar Pavard (4) aan de rechterzijde , die zeer veel ruimte geniet. Dit komt door de loopactie van Mbappé aan de binnenkant van de linksback (5) vrijloopt. Hiermee bindt hij de linksback (5) en is hij de laatste optie van Griezmann.
3. Verdedigende patronen
3.1 Druk zetten met Griezmann en Giroud
Wanneer er druk gezet dient de worden door Frankrijk, gebeurt dit veelal vanuit de 1-4-4-2. Tijdens de opbouw van de tegenstander via de twee centrale verdedigers (3 en 4) zijn het ”vaak” Giroud en Griezmann die als eerste druk zetten. Wanneer de pass van de linker- (4) naar de rechter centrale verdediger (5) volgt, is het Griezmann die druk zet op de centrale verdediger (3). Hij blokkeert hierbij tevens de passlijn naar de defensieve middenvelder (6) van de tegenstander. Giroud kiest positie tussen de defensieve middenvelder (6) en de linker centrale verdediger (4), zodat hij op beide spelers kan doordekken. Pogba gaat ook tussen de twee middenvelders (6 en 8) spelen, zodat hij zijn opties open houdt. Matuidi en Mbappé zijn gefocust op de pass naar de backs (2 en 5) van de tegenstander, dus volgt de pass van de centrale verdediger (3) terug naar de keeper (1). Griezmann stapt nu door naar de keeper en blokkeert tevens de passlijn naar de centrale verdediger (3). De keeper gaat nu uittrappen richting ”zijn” spits (9). De kans dat deze bal wordt gewonnen is groot doordat ze drie-tegen-één staan tegen de vijandelijke spits (9) met Umtiti, Varane en Kanté (gemarkeerde zone).
3.2 Kantelen naar de rechterzijde
Frankrijk staat als gehele ploeg op de eigen helft. De linker centrale verdediger (4) van de tegenstander dribbelt richting de middenlijn om zijn opties te vergroten. Door de compacte speelruimte in de as is de tegenstander (3) gedwongen de linksback (5) aan te spelen. Dit dwingt Frankrijk af. Nu kan Mbappé uitstappen naar de linksback (5). De gehele linie (middenveld) kantelt naar de rechterzijde, waardoor ze elkaar voorzien van rugdekking (bijv. Pogba voor Mbappé). Ook is de rol van Griezmann en Giroud belangrijk. Zij zorgen ervoor dat de verdedigende middenvelder (6) niet kan worden aangespeeld. Ze sluiten hem in en blokkeren de passlijnen deze speler.
3.3 Verdedigende rol van Kanté
De rechter controlerende middenvelder (10) van de tegenstander is uitgezakt in de ruimte tussen de back (2) en de centrale verdediger (4). De vijandelijke back (2) gaat hierdoor dieper op het veld spelen. Hij wordt zonaal gevolgd door Matuidi. De vijandelijke rechtsbuiten (7) beweegt tussen de linies en wordt gevolgd door Hernandez. Ondertussen kiest Kanté positie tussen deze rechtsbuiten (7) en de middenvelder (10), waarbij hij de passlijn blokkeert naar de rechtsbuiten (7). De pass volgt nu naar de back (2), waarbij Matuidi hem kan terugdringen.
3.4. Matuidi als extra linksback
Matuidi fungeert veelal tegen sterke tegenstanders (Bijv. België en Kroatië), wanneer de back van de tegenstander opkomt, als extra linksback. De rechter centrale verdediger (4) van de tegenstander heeft geen opties op het middenveld, dus wordt er gekozen voor de rechtsback (2). Matuidi volgt de rechtsback (2) tot de positie van linksback (5). De rechtsbuiten (7) van de tegenstander, die naar binnen trekt, wordt gevolg door Hernandez. Griezmann maakt de ruimte klein door naar de linkerzijde te trekken. De rol van Kanté is cruciaal. Waar Matuidi in eerste instantie nog de passlijn naar de vijandelijke aanvallende middenvelder (10) blokkeert, moet hij deze nu loslaten voor het volgen van de rechtsback (2). Kanté is degene die deze speler (10) opvangt. De formatie lijkt nu op een 1-5-2-3.
3.5. Verdedigen in een laag blok
Wanneer Frankrijk de voorsprong heeft genomen in een wedstrijd wordt er vaak vanuit het lage/defensieve blok gespeeld. Van belang hierin zijn de linies van verdediging tot aanval. Ze staan zeer compact op de eigen helft en trekken ze soms terug tot helft van de eigen helft. In het voorbeeld zakt de voltallige ploeg in. Belangrijk is de rol van de spitsen (Giroud en Griezmann). Door het inzakken ontstaat er nieuwe situatie. De spitsen (Giroud en Griezmann) bevinden zich nog ‘voor’ de twee middenvelders (6 en 8) van de tegenstander. Giroud en Griezmann gaan nu licht pressen op deze middenvelders (6 en 8). Het voordeel aan deze situatie is het overtal dat je centraal op het middenveld (Kanté en Pogba) hebt. Hierdoor kunnen eventueel gevaren makkelijker worden opgevangen.
3.6 Pogba als extra ondersteuning voor Pavard
Waar aan de linkerzijde Matuidi vaak degene is die Hernandez ondersteund, wordt dat aan de rechterzijde anders opgelost. Pavard krijgt regelmatig ondersteuning van Pogba. In het voorbeeld is het de centrale verdediger (4) van de tegenstander die druk ervaart van Mbappé. De linksbuiten (11) van de tegenstander kan worden aangespeeld. Pogba komt vanuit het centrum over naar de rechterzijde, waar hij samen met Pavard de speler insluit. De vijandelijke middenvelder (8), die tussen de linies probeert vrij te lopen, wordt opgevangen door Varane. Ook de passlijn naar deze speler (8) wordt geblokkeerd door Pavard en Pogba. Het doel van deze ondersteuning is het neutraliseren van de linksbuiten (11). Bekende voorbeelden zijn: Perišić en Hazard.
4. Counter/ omschakelmomenten
4.1 Counter na balverovering Pogba
De tegenstander valt aan met de linksback (5) diep op de helft van Frankrijk. Ditmaal wordt hij opgevangen in de zone door Pavard, omdat zijn tegenstander, de linksbuiten (11), tussen de linies is gaan spelen. De vijandelijke linksback (5) probeert zijn medespeler (11) te bereiken door een zijwaartse pass. Deze pass wordt echter doorzien door Pogba en hij onderschept de bal (zie ook 3.6) . Na de onderschepping volgt een directe pass in de diepte naar Mbappé. Hij komt in de één-tegen-één-situatie met de linker centrale verdediger (3) van de tegenstander. Een ideale situatie voor de snelheid van Mbappé.
4.2 Counter via het brein Griezmann
Veel counters van Les Bleus worden geleid door Griezmann. De tegenstander verspeelt de bal door een pass te geven naar de aanvallende middenvelder (10). Kanté onderschept deze pass (gemarkeerde zone) en speelt de bal direct voorwaarts naar Griezmann (1). Griezmann dribbelt schuin voorwaarts. Hij heeft twee opties in de diepte. De meest logische optie is Mbappé, die op snelheid tussen de linker centrale verdediger (4) en de linksback (5) van de tegenstander vrijloopt (2). Mocht Mbappé niet goed te bereiken kan ook Giroud nog worden benut. Hij steekt schuin het veld over en probeert diepte te creëren door vrij te lopen naast de vijandelijke rechter centrale verdediger (3).
De Analyserende Trainer 